Handelingsgericht werken in passend onderwijs

<< Terug

Handelingsgericht werken is meer dan het hanteren van groepsoverzichten en groepsplannen. Niet alleen een werksysteem, maar ook een praktisch denkkader waarbinnen meerdere interpretaties, keuzes en accenten mogelijk zijn. Naast het instrumentele kader is er een normatief kader met zeven uitgangspunten, waarbinnen de onderwijsbehoeften van de leerling centraal staan.
Dit boek onderscheidt zich van andere uitgaven over handelingsgericht werken door de nodige verbindingen te leggen met passend onderwijs en opbrengst gericht werken, maar ook door te verdiepen met o.a. de systeemgerichte, ecologische pedagogiek. Bovenal is dit een praktisch boek, met eigen voorbeelden, vele tips en succesvol gebleken instrumenten van auteurs die met beide benen in het onderwijs staan.

1 Handelingsgericht werken in de praktijk, ontwikkelingen en achtergronden
1.1 Inleiding
1.2 Handelingsgericht werken: definitie en uitgangspunten
1.2.1 De onderwijsbehoeften van leerlingen staan centraal
1.2.2 Het gaat om afstemming en wisselwerking, we gaan uit van transactie in de onderwijsleersituatie
1.2.3 De leerkracht doet ertoe
1.2.4 Positieve aspecten zijn van groot belang
1.2.5 We werken constructief samen
1.2.6 Ons handelen is doelgericht
1.2.7 De werkwijze is systematisch en transparant
1.3 Passend onderwijs
1.3.1 Uitgangspunten handelingsgericht werken en passend onderwijs
1.3.2 Mensenwerk: positieve grondhouding en competenties
1.3.3 Begrippenkader en standaarden
1.4 De ontwikkeling van handelingsgerichte diagnostiek naar handelingsgericht werken
1.4.1 Handelingsgerichte diagnostiek
1.4.2 Handelingsgericht werken voor de interne begeleider
1.4.3 De 1-zorgroute
1.5 Handelingsgericht werken en onderwijskwaliteit
1.6 Handelingsgericht werken en opbrengstgericht werken
1.7 Ecologische pedagogiek
1.7.1 De toepassing in het onderwijs
1.7.2 De gevolgen voor de onderwijspraktijk

2 Handelingsgericht werken: de cyclus en de praktijk van uitvoering
2.1 Inleiding
2.2 Waarnemen & signaleren
2.2.1 Het gebruik van bronnen
2.2.2 Didactische informatie
2.2.3 Stimulerende en belemmerende factoren
2.3 Begrijpen
2.3.1 Onderwijsbehoeften: algemeen en specifiek
2.3.2 Stevens: relatie, competentie en autonomie
2.3.3 Human dynamics
2.3.4 Groepsoverzichten
2.4 Plannen
2.4.1 Het clusteren van leerlingen
2.4.2 Het opstellen van het groepsplan
2.4.3 Week- en dagprogramma’s
2.5 Realiseren: het uitvoeren van het groepsplan
2.5.1 Klassenmanagement
2.5.2 Didactische vaardigheden
2.5.3 Zelfstandig werken
2.6 De cyclus binnen de school
2.6.1 Tips voor de interne begeleider en het zorgsysteem van de school
2.6.2 Individuele handelingsplanning

3 Taak en taal van de leerkracht als pedagoog
3.1 Inleiding
3.2 De taak van de leerkracht als pedagoog
3.3 De taal van de leerkracht als pedagoog
3.3.1 Pedagogisch denken en handelen
3.3.2 Denken vanuit wat de leerling nodig heeft
3.4 Pedagogiek binnen het onderwijs
3.5 Pedagogisch rapporteren
3.6 De kracht van taal
3.6.1 Gebruik maken van de kracht van taal
3.6.2 De kracht van taal in oudercommunicatie
3.6.3 De kracht van taal: de leerling als mederegisseur
3.6.4 Voorbeelden van het betrekken van leerlingen bij hun leerproces
3.7 De kracht van herkaderen
3.7.1 Effecten
3.7.2 Voorbeelden van herkaderen

4 Handelingsgericht werken binnen de domeinen van leren en gedrag
4.1 Inleiding
4.2 Onderwijsbehoeften binnen het domein van leren en gedrag: twee benen om op te staan
4.3 Gedragsproblemen en verantwoordelijkheid voor de oplossing
4.4 De leerkracht en gedragsproblemen
4.5 Schoolbreed aandacht voor gedrag
4.6 Verzamelen van gegevens over gedrag
4.7 Brede programma’s rond gedrag

5 Handelingsgericht werken & schoolontwikkeling
5.1 Inleiding
5.2 Verandermanagement
5.2.1 Veranderbereidheid en weerstanden
5.2.2 Handelingsgericht werken als traject: organiseren en veranderen
5.2.3 Projectmanagement
5.2.4 Succesvol veranderen?
5.3 Veranderstijlen: de vijf kleuren van De Caluwé en Vermaak
5.3.1 Geeldrukdenken
5.3.2 Blauwdrukdenken
5.3.3 Rooddrukdenken
5.3.4 Groendrukdenken
5.3.5 Witdrukdenken
5.4 Implementatie
5.5 Borging

6 Handelingsgericht werken & eisen van de omgeving
6.1 Inleiding
6.2 De kinderen
6.2.1 Goed onderwijs: tips van kinderen
6.2.2 Tips van kinderen met een handicap of beperking
6.2.3 Passend onderwijs en tips van kinderen
6.3 Advies van ouders
6.4 De inspectie en handelingsgericht werken
6.4.1 Het inspectiebezoek voorbereiden
6.4.2 Toezichtskader inspectie
6.5 De rechten van het kind
6.6 Het Hattie-rapport en handelingsgericht werken
6.6.1 De leerkracht doet er daadwerkelijk toe
6.6.2 Hattie, ouders en kinderen
6.6.3 De aanbevelingen en rampen volgens Hattie

7 Toelichting bij 35 instrumenten voor het onderwijs (op cd-rom)

Literatuur
Over de auteurs
Register